Czym są 4C i jak rozumieć oznaczenia dotyczące parametrów opisujących diament?

Określenie 4C pochodzi od angielskich słów opisujących parametry diamentów: carat(ct) - masa, color – barwa, clarity – czystość, cut - szlif.

Carat (ct) - masa

Carat– jest jednostką masy, używaną w jubilerstwie do określania wagi kamieni szlachetnych. Nazwa karat (przyswojona z języka francuskiego carat, pochodząca od greckiego kerátion (κεράτιον – owoc karobu, poprzez arabskie qīrāṭ (قيراط) i włoskie carato) pochodzi od nazwy karobu, czyli drzewa o nazwie szarańczyn strąkowy albo chleb świętojański. Ziarna tej rośliny charakteryzują się zbliżoną masą około 0,2g i dlatego były wykorzystywane na Bliskim Wschodzie do ważenia złota oraz kamieni szlachetnych. Po 1570 roku zaczęto używać nasion karobu do odmierzania masy diamentów. Próbą standaryzacji była propozycja ustanowienia masy 205mg jako „karat międzynarodowy” w 1871 przez Syndical Chamber of Jewellers w Paryżu. Propozycja została zaakceptowana w 1877 roku przez Syndical Chamber of Diamond Merchants. Ostatecznie „karat metryczny” został zatwierdzony w październiku 1907 roku przez International Committee of Weights and Measures.

1ct = 0,2g = 200mg

1g = 5ct

Dodatkowo 1ct został podzielony na 100 punktów.

1ct = 100 pkt

1pkt = 0,01ct = 2mg

Wynika z tego, że 0,50ct = 50pkt, 0,25ct = 25pkt itd.

Do ważenia diamentów, w warunkach laboratoryjnych, wykorzystuje się bardzo dokładne wagi, wyposażone w poziomicę oraz ograniczające jakikolwiek ruch powietrza tak, aby odczyt był maksymalnie dokładny i obiektywny. Masę diamentów podaje się z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, lub czasami trzech (np. pół punktu 0,005ct).

Color – barwa

Diament czysty chemicznie, czyli utworzony tylko z atomów węgla, posiadający idealną siatkę krystalograficzną jest bezbarwny. Jednakże w rzeczywistości wszystkie diamenty mają chociażby śladowe ilości atomów innych pierwiastków (np. azotu), a ich siatka krystalograficzna ma pewne zniekształcenia. Zarówno jakość, jak i ilość „zanieczyszczeń” oraz ułożenie atomów względem siebie odpowiadają za powstanie barwy kamienia.

Wbrew ogólnemu przekonaniu, że diamenty są tylko białe, kamienie te występują w prawie wszystkich kolorach tęczy (fancy colors).

System klasyfikacji 4C dotyczy diamentów białych. Diamenty kolorowe posiadają inne odpowiednio dostosowane skale porównawcze.

Wczesne skale klasyfikacji barwy diamentów były zróżnicowane. Wykorzystywano różne określenia I, II, III, A, AA, AAA, A, B, C lub wykorzystywano nazwy miejsc golconda, river, jagers, cape itp.

Wprowadzony w latach 50-tych XX wieku przez GIA system 4C opiera się na bardzo prostej skali literowej od D do Z (gdzie D to najbielsza/bezbarwna barwa). Dużą zaletą tego systemu jest jego prostota i przejrzystość, a także szczegółowe rozróżnienie barw.

Przedstawiona poniżej tabela pokazuje różnice w sposobie klasyfikacji barwy diamentów w różnych systemach.

Barwę diamentu określa się przy wykorzystaniu „master stones” czyli diamentów wzorcowych, których barwa jest znana. Obydwa diamenty, badany i wzorcowy, umieszcza się na białej płaszczyźnie w pozycji odwrotnej czyli taflą, główną fasetą, ku dołowi. Badania dokonuje się w świetle lamp emitujących światło zbliżone do dziennego. W przypadku diamentów o barwie gorszej od K, podaje się odcień barwy (żółty lub brązowy).

Clarity – czystość

Biorąc pod uwagę, iż diamenty zostały stworzone przez naturę rzadko który kamień jest idealnie czysty. Większość z nich posiada inkluzje inaczej wrostki, czyli pewnego rodzaju „zanieczyszczenia” wewnętrzne lub/i skazy zewnętrzne. W zależności od ich charakteru, wielkości oraz usytuowania klasyfikuje się diament pod względem czystości.

Współczesny system GIA kształtuje się następująco:

FL – Flawless – diament nie posiada inkluzji lub skaz widocznych pod 10-krotnym powiększeniem

IF – Internally Flawless – nie występują inkluzje wewnętrzne widoczne pod 10-krotnym powiększeniem, natomiast mogą występować minimalne skazy zewnętrzne (np. ślady po polerowaniu).

VVS – Very Very Slightly Included – diament może posiadać zarówno inkluzje wewnętrzne, jak i skazy zewnętrzne, ale trudne do zobaczenia nawet przez doświadczonego rzeczoznawcę.

UWAGA! Zazwyczaj do określenia czystości FL-IF-VVS wykorzystuje się mikroskop gemmologiczny.

VS – Very Slightly Included – „zanieczyszczenia” diamentu są bardzo małe, jednakże dla doświadczonego eksperta diamentów są widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.

SI – Slightly included – zarówno inkluzje, jak i skazy nadal pozostają niewidoczne gołym okiem, jednakże są łatwo rozpoznawalne pod lupą.

I – Included – zarówno inkluzje, jak i skazy są widoczne gołym okiem, wpływają na przejrzystość diamentu oraz jego dyspersję.

Oznaczenia liczbowe 1 lub 2 występujące przy klasach czystości VVS – VS – SI wskazują położenie inkluzji. W przypadku numeru 1 inkluzje znajdują się bliżej rondysty, w przypadku 2 – bliżej lub na tafli. Liczby 1-3 przy oznaczeniu I - Included oznaczają stopień „zanieczyszcenia” diamentu. Określenie czystości jest skomplikowane, biorąc pod uwagę, że nie ma dwóch takich samych kamieni, do każdego diamentu należy podejść indywidualnie, w dużej mierze zależy to od umiejętności i doświadczenia eksperta.

W latach 1970-tych do systemu dodano Internally Flawless, natomiast w latach 1990-tych zamieniono słowo Imperfect na Included.

Inne laboratoria i organizacje zajmujące się klasyfikacją diamentów stworzyły podobne do GIA systemy. Występują pewne różnice, o których warto pamiętać zapoznając się z certyfikatem wybranego diamentu.

Jeśli poszukujesz certyfikowanych diamentów o najlepszych parametrach

Sprawdź ofertę

Poniższe tabele przedstawiają podobieństwa i różnice pomiędzy skalami klasyfikacji czystości diamentów.

FL – Flawless – diament nie posiada inkluzji lub skaz widocznych pod 10-krotnym powiększeniem

IF – Internally Flawless – nie występują inkluzje wewnętrzne widoczne pod 10-krotnym powiększeniem, natomiast mogą występować minimalne skazy zewnętrzne (np. ślady po polerowaniu)

VVS – Very Very Slightly Included – diament może posiadać zarówno inkluzje wewnętrzne jak i skazy zewnętrzne, ale trudne do zobaczenia nawet przez doświadczonego rzeczoznawcę.

UWAGA! Zazwyczaj do określenia czystości FL-IF-VVS wykorzystuje się mikroskop gemmologiczny.

VS – Very Slightly Included – „zanieczyszczenia” diamentu są bardzo małe, jednakże dla doświadczonego eksperta diamentów są widoczne przy 10-krotnym powiększeniu.

SI – Slightly included – zarówno inkluzje jak i skazy nadal pozostają niewidoczne gołym okiem, jednakże są łatwo rozpoznawalne pod lupą.

I – Included – zarówno inkluzje jak i skazy są widoczne gołym okiem, wpływają na przejrzystość diamentu oraz jego dyspersję.

Oznaczenia liczbowe 1 lub 2 występujące przy klasach czystości VVS – VS – SI wskazują położenie inkluzji. W przypadku numeru 1 inkluzje znajdują się bliżej rondysty, w przypadku 2 – bliżej lub na tafli. Liczby 1-3 przy oznaczeniu I - Included oznaczają stopień „zanieczyszcenia” diamentu. Określenie czystości jest o skomplikowane, biorąc pod uwagę, że nie ma dwóch takich samych kamieni do każdego diamentu należy podejść indywidualnie, w dużej mierze zależy to od umiejętności i doświadczenia eksperta.

W latach 1970-tych do systemu dodano Internally Flawless, natomiast w latach 1990-tych zamieniono słowo Imperfect na Included.

Poniższe tabele przedstawiają podobieństwa i różnice pomiędzy skalami klasyfikacji czystości diamentów.